Akademik Bahar Hareketi: Akademik yayınların herkese açık olması (açık erişim) sağlanmalı

Akademik makaleler, arastirmacilar tarafindan yazilir ve dergilerde basilir (dijital hali web ortamina konur). Bazi dergiler basim sureci icin akademisyenlerden ucret de alirlar ama herkes bu yayinlara ulasamaz. Uzerine para ve emek verdiginiz yayini insanlar ozgurce okuyamaz.

Bu yayinlara ulasabilmek icin, bu dergilerin basili halini veya gunumuzdeki yaygin hali olan elektronik halini edinmeniz gerekir. Dergiler belirli yayinevleri/saglayicilar (Elsevier, Springer …vb) tarafindan endekslenir ve internet uzerinden erisimleri saglanir. Buradaki yayinlari inceleyebilmek icin sisteme abone olmaniz veya o bildiri icin ucret odemeniz gerekir. Universiteler her sene cok buyuk miktarlarda ucret odeyerek bu sistemlerin sadece bir kismina abone olabilirler.

Dergi editorleri, hakemleri ve yazarlari cogunlukla herhangi bir ucret almazlar. Ama yayinevleri oldukca yuksek meblalar talep etmeye ve kazanmaya devam etmekte. Akademik yayınları ticari meta haline getiren yayınevleri, çeşitli paket (bundle) mekanizmaları ile üniversitelerden daha çok kazanmaya çalışıyor. Örneğin, çok talep edilen yayınlarla az talep edilen yayınları birlikte üniversite kütüphanelerine satmakta.

Sacma gozukuyor ama ne yazik ki durum boyle.

Ama degisim basladi. Tim Govers adindaki akademisyenin blog`unda yazdigi belki de bir baslangic oldu. 10000`den fazla akademisyen Cost of Knowledge (http://thecostofknowledge.com/) sitesinde bu durumu ve ozellikle Elsevier yayinevini protesto ettiler ve her gecen gun bu protestoya katilanlar artiyor. Bu kisiler Elsevier`in herhangi bir dergisinde makale yayinlamayacaklarini, editor veya hakem olarak gorev almayacaklarini bildirdiler. Bu akademisyenlerin cogu, yayinlarini acik erisimli dergilere gondereceklerini belirtiyor. Ayrintili bilgi icin: http://www.guardian.co.uk/science/blog/2012/apr/24/life-elsevier-open-access-scientific-knowledge

Harvard Universitesi`nin yayınevlerinin fiyat politikalarina tepkisi icin: http://isites.harvard.edu/icb/icb.do?keyword=k77982&tabgroupid=icb.tabgroup143448

World Bank, ucretsiz olarak dergilerin endekslenecegi sistemi (https://openknowledge.worldbank.org/) devreye aldi. Open Journals (http://www.doaj.org/) gibi sistemler yayginlasiyor, internet uzerinden ucretsiz erisim saglayan dergiler bunlar.

Ingiliz hukumeti ise Wikipedia`nin kurucusu ile birlikte bir surec baslatiyor. Akademik yayinlarin ozgurlesmesi yolunda onemli bir adim bu, umarim basarili olur. Guardian`in bu konudaki yazisini okumak icin: http://www.guardian.co.uk/technology/2012/may/01/wikipedia-research-jimmy-wales-online?newsfeed=true

Her sey acik erisim (open access) icin.

Ne demistik, degisim basladi. Bilginin onundeki bariyerler kalksin artik…